Lat historii
Śląskiego Związku Szachowego

1924 – 2024

Początki powstania związku

Historia Śląskiego Związku Szachowego sięga 1924 r. kiedy to 27.04.1924 założono w Katowicach Polski Związek Szachistów Województwa Śląskiego. Nazwę tę przyjęto dla podkreślenia zrzeszenia polskiego, gdyż Autonomia Śląska zezwalała na tworzenie również związku niemieckiego.

W całej Polsce działały już liczne, ale głównie elitarne kluby szachowe. Na Śląsku natomiast powstawały kluby proletariackie. Ich przedstawiciele uznali konieczność utworzenia okręgu dla wspólnego szerzenia zamiłowania do szachów i współzawodnictwa w grze. Tak utworzono pierwszy w Polsce okręg szachowy. Do dziś dochował się pierwszy protokólarz okręgu. Znane nam są nazwiska założycieli i początkowe działania członków okręgu.

Pierwszy sekretarz Okręgu – Jan Koloch tak rozpoczął swój pierwszy protokół konstytucyjny (zachowano oryginalną pisownię)

Aby gra w szachy w Województwie Śląskim opiekować i wspomagać potrzebowaliśmy Związku Szachistów. Klub Szachowy Pogoń 1924 Dąb poczynił pierwsze kroki, aby pogadankę i dokonanie tej myśli umożliwić. Wszystkie kluby szachistów z Województwa zostały przez odezwę w gazetach na zgromadzenie zaproszone. W oznaczoną niedzielę otwarł p. Radźwiecki z klubu Pogoń 1924 zgromadzenie i wygłosił w języku polskim przemowę, w której to pięknymi słowami wyłożył cel i zadania związku. Język urzędowy jest tylko polski. Wszyscy zgodzili się z założenie związku.

Skany Protokołu Założenia Polskiego Związku Szachistów Województwa Śląskiego z dnia 27 kwietnia 1924 r.

Kluby, które uczestniczyły w założeniu Związku

1

Klub Szachowy 1919 Katowice

2

Klub Szachowy 1920 Lipiny

3

Klub Szachowy Pogoń 1924 Dąb

4

Klub Szachowy Morphy 1920 Królewska Huta

5

Związek Lubowników Szachu Załęże

6

Klub Szachowy 1924 Ruda

7

Klub Szachowy Hetman Bogucie

8

Klub Szachowy Caisa Zawodzie

   Fot. Arch. Mirosław Gnieciak

Kazimierz Radźwicki

Pierwszy Prezes Śląskiego Związku Szachistów Województwa Śląskiego

Trzeba zaznaczyć, że inż. Kazimierz Radźwicki był wysoko cenionym autorytetem w  zakresie metalurgii i elektrometalurgii stali. Był inicjatorem lub współinicjatorem rozwiązania nowych zagadnień stalownictwa – metalurgii próżniowej, procesu konwertowo-tlenowego, ciągłego odlewania stali, procesu elektrożużlowego i zastosowania fizyko-chemicznych procesów w metalurgii. Opracował samodzielnie i w zespole 6 książek oryginalnych i 4 pozycje jako przekłady z języka rosyjskiego. Do dnia dzisiejszego wydany w 1955 r. podręcznik „Stalownictwo” jego autorstwa stanowi podstawę nauczania z tego zakresu.

Funkcję Prezesa Polskiego Związku Szachistów Województwa Śląskiego pełnił w okresie od 27 kwietnia 1924 r. do 17 sierpnia 1924 r. Przyczyną ustąpienia ze stanowiska Prezesa była propozycja angażu na stanowisko starszego asystenta w Katedrze Mechaniki Ogólnej Akademii Górniczej w Krakowie. Połączenie tych funkcji w tamtym czasie było niemożliwe. Mimo tego w historii polskich szachów zapisał się jako pierwszy Prezes Okręgowego Związku Szachowego. Działalność sportowa nie była mu obca i w późniejszym okresie – po wojnie pełnił obowiązki Prezesa ZKS „STAL” Stalowa Wola.

17.08.1924 drugie Walne Zebranie

Również przyjęcie w poczet Polskiego Związku Szachowego, który powstał w 1926 roku, zawiera szereg ciekawych relacji. Do grona członków PZSzach Śląski Związek Szachowy wszedł dopiero 09.12.1928r., a oto relacja jednego z delegatów Śląskich, który opisał w protokole proces przystąpienia do Polskiego Związku Szachowego: 

Delegat Śląska z Walnego Zebrania Polskiego Związku Szachowego w roku 1926. W protokole z dnia 28.05.1926r czytamy: warunki, jakie członkostwo przewiduje, trzeba jednak zwłaszcza dla dalszego rozwoju życia szachowego na Górnym Śląsku, niestety uznać za niekorzystne. Godzą one bowiem w podstawy materialne tych wszystkich klubów, które do Związku wstąpiły.

Dopiero w protokole z 09.12.1928 r. napisano:

Przyjęto nareszcie nasz Związek na członka Polskiego Związku Szachowego z ilością 120 członków. PZSzach uchwalił utworzenie dalszych 5 Związków na wzór naszego – w Warszawie, Łodzi, Krakowie, Lwowie i Poznaniu

Prezesi ZWIĄZKU
w kolejnych latach

1925-04-19

J. Dziuba

1925-11-23

O. Rappaport

1926-10-31

Jan Stołcerz

   Fot. Arch. Mirosław Gnieciak

Józef Potyka

Prezes Śląskiego Związku Szachowego w latach 1928 – 1947

Józef Potyka, który pomimo tego, że działalność państwowa i społeczna zajmowała mu wiele czasu, bardzo mocno związany był z Polskim Związkiem Szachistów Województwa Śląskiego początkowo jako uczestnik rozgrywek, by 4 listopada 1928 r. objąć funkcję Prezesa Zarządu.

Funkcję Prezesa dr Józef Potyka sprawował – z okresem przerwy w czasie II wojny światowej – do grudnia 1946 r.

ZNACZĄCE SUKCESY
ORGANIZACYJNE

1929

Na 5-lecie działania Okręgu w Królewskiej Hucie zorganizowane zostały I Drużynowe Mistrzostwa Polski pod honorowym patronatem Wojewody Śląskiego dr Michała Grażyńskiego.

1934

Na 10-lecie powołania Okręgu w Katowicach zorganizowane zostały II Drużynowe Mistrzostwa Polski pod honorowym patronatem Marszałka Józefa Piłsudskiego.

1939

Przygotowania do III Drużynowych Mistrzostw Polski przerwał wybuch wojny, lecz ledwie reaktywowany, pod przewodnictwem dr Józefa Potyki, Okręg Związek Szachowy we wrześniu 1946 r. w Katowicach zorganizował III Drużynowe Mistrzostwa Polski.

   Fot. Arch. Mirosław Gnieciak

Roman Bąk

Prezes Śląskiego Związku Szachowego w latach 1947 – 1973

Przez wiele kadencji był też członkiem Zarządu PZSzach. W tym okresie popularność szachów na Górnym Śląsku osiągnęła rozmiary nigdy przedtem nie notowane.

Mało znaną kartą w biografii Zmarłego były jego występy turniejowe. W okresie przedwojennym Roman Bąk reprezentował barwy “Ogniska” Chorzów, zaś w roku 1934 był mistrzem Chorzowa.

KolejnI Prezesi Związku

1973-10-07

Alojzy Płonka

1980-06-15

Józef Mróz

1984-12-15

Henryk Jarus

1988-10-26

Mirosław Gnieciak

1989-03-14

Andrzej Kucharski

1996-03-03

Andrzej Szczepaniak

1999-01-16

Ireneusz Szczygieł

2007-04-21

Krystian Klimczok

2011-04-16

Paweł Więcek

2015-06-14

Łukasz Brożek

2017-09-30

Andrzej Matusiak

Związek obecnie

Aktualnie Śląski Związek Szachowy zrzesza 60 drużyn, co czyni go jednym z największych związków szachowych w Polsce.

Lista wszystkich drużyn jest dostępna na oficjalnej stronie Śląskiego Związku Szachowego.

Andrzej Matusiak

Prezes Śląskiego Związku Szachowego od 2017 roku

Ostatnie lata za prezesury Andrzeja Matusiaka, Śląski Związek Szachowy przeżywa znowu niespotykaną popularność szachów na Śląsku. Dzięki temu związek mógł otworzyć własną siedzibę znajdującą się w Katowicach przy ulicy 1 Maja 24.

NAJWAŻNIEJSZE wydarzenia sportowe

Festiwal „Szachy w Ustroniu Łączą Pokolenia”

Katowicki Festiwal Szachowy, w ramach którego odbywa się „Turniej Przyjaźni Polsko-Węgierskiej”

Mistrzostw Europy w Szachach Szybkich i Błyskawicznych, które odbyły się w Katowicach w roku 2017 oraz 2022.

Mistrzostwa Europy w Szachach Szybkich i Błyskawicznych 2020

Szachy dla Pokoju (Luksemburg 2019 r.)